Genealogie van een joodse familie Van Gelderen

In 1646 stelde prins Frederik Hendrik in het Gelderse Buren de jood Mozes Ephraïm aan als pachter van de bank van lening.¹ Hij is de oudst bekende voorvader van de familie Ephraïm. Zijn zoons volgden hem op als ‘tafelhouders’ van de bank. Mozes’ achterkleinzoon Alexander (Sander) Ephraïm trouwde in 1769 met de Duitse Merle (Mijntje) Hanau. Sander en Mijntje lieten in 1769 hun zoon Ephraïm Ephraïm besnijden. Ephraïm nam in 1813 in Tiel de naam Van Gelderen aan.²

Net als veel andere joodse families ontkwam ook de familie Van Gelderen niet aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog, meerdere familieleden kwamen om in de concentratiekampen.³
Op de foto Philip van Gelderen & Taube Leberfeld met vier van hun kinderen. Philip en dochter Joke werden naar Auschwitz getransporteerd.

---

Generatie I

I Ephraïm Ephraïm van Gelderen; besneden Montfoort 07-06-1769, overleden Tiel (Jodenstraatje 470) 1-02-1837, begraven Tiel (Israëlische begraafplaats, A II-7), zoon van Alexander (Sander) Ephraïm en Merle (Mijntje) Hanau.

Hij is ondertrouwd Tiel eind mei 1794 met Elizabeth (Betje) Philips Jacobs; geboren Insweiler ca. 1762, overleden Tiel 7-03-1855, begraven Tiel (Israëlische begraafplaats, A VI-4), dochter van Philip Jacobs.

Moeder Mijntje en haar zoon Ephraïm hadden op een gegeven moment blijkbaar een meningsverschil dat zo hoog op liep dat deze voor het gerecht moest worden beslist: “Mercuri den 13e Augustus 1794 (…) gehoord hebbende ‘t different tussen den Jood Ephraïm en deszelfs moeder de weduwe van Zander Ephraïm, hebben verstaan en geordooneert dat zij die zaken onderling in der minne moeten schikken, en teffens de zoon gecorrigeerd, dat zijn moeder had durven citeren zonder alvorens permissie daar toe an Burgemeesteren te vragen, en hem gerecommandeert zig beter omtrent zijn moeder te gedragen, en in ‘t oog te houden de verpligting die hij als zoon aan haar verschult was”.
Elizabeth werd geboren te Insweiler (bij Kreuznach, Duitsland), maar woonde in 1794 te Zoelen. Ze wordt afwisselend ‘Philips’, ‘Philips Jacobs’ en ‘Jacobs Philips’ genoemd. Waarschijnlijk heette haar vader Philip (aangezien ze ook een zoon Philip heeft) en was de familienaam Jacobs.

Ephraïm werd meestal Ephraïm Ephraïms genoemd. Hij was tapper (tot 1807) en slager te Tiel. Wellicht is hij ook identiek aan E. Ephraïm die van 1806-1810 als winkelier voorkomt in de lijsten van afgegeven patenten . Ephraïm nam op 17-08-1813, als ‘Ephraïm Ephraïms’, voor zich en zijn zes kinderen, de familienaam Van Gelderen aan. Het gezin woonde aan het Jodenstraatje, huisnr. 470 te Tiel. Dochter Sara schreef over haar leven thuis onder andere: “Als afstammelinge van een braaf en vroom Joods geslacht, genoot ik met mijn broeders en zusters, een bijzondere opvoeding. Van jongs-af werden wij door onze grijze vader in de Israëlitische Godsdienst onderwezen, en met gestrengheid daarin opgevoed. Ik was de oudste en dus ook het eerst op de Christelijke school. Mijn moeder, ook een stipte Jodin in haar Godsdienst, ging naar de schoolmeester om te verbieden, dat ik mee zou zingen of bidden, maar dit hielp die arme vrouw niet veel. Ik mocht meezingen, mijn lust was zo, en menigmaal was ik ook geneigd om met de kinderen mee te bidden.”

Uit dit huwelijk:

1. Sara Ephraïm van Gelderen; geboren Tiel feb. 1797, overleden Rotterdam 09-01-1882. is getrouwd Tiel 15-08-1832 met Benjamin Nathan Diamant ; geboren Amsterdam feb./mrt. 1797, ged. [Herv.] Breda 01-10-1847, overleden Rotterdam 04-09-1869, zoon van Nathan Abraham (?-1796) en Kaatje Rubens (?-1806). Benjamins familie nam naar het beroep dat zij uitoefenden de naam Diamant aan. Benjamin heeft zijn vader, die diamantslijper was te Amsterdam, echter nooit gekend, daar deze al in december 1796 overleed, twee tot drie maanden vóór zijn geboorte. Het gezin verhuisde rond 1821 naar Duitsland en 12-09-1827 vanuit Gymnich (Dld) weer naar Tiel. Sara en Benjamin waren in 1832 kooplieden te Tiel. Hun Joods-kerkelijk huwelijk had al rond 1819 plaatsgevonden, maar ze trouwden voor de wet pas in 1832, ze hadden toen al kinderen: “En hebben de Bruidegom en Bruid daarop verklaard, dat van hen zeven kinderen geboren zijn (…) alle welke kinderen zij voor de hunne erkennen”. In de huwelijksakte werd Sara ‘van Gelder’ genoemd, zij tekende zelf met ‘S.E. van Gelderen’. Sara schreef een boek over haar leven⁴, met name over de periode 1845-1849. In deze tijd bekeerden Sara en haar man zich tot het christendom, en zij lieten zich met twee van hun kinderen in 1847 in de Herv. Gemeente te Breda dopen. Het gezin verhuisde in november 1848 naar Fijnaart en in mei 1851 naar Delfshaven. Benjamin was koopman, hij verhuisde in 1852 met zijn gezin van Delfshaven naar Rotterdam. Het gezin woonde aan de Lommertstraat aldaar, waar Benjamin stoffenverver (1859), zijdeverver (1868) was. Sara overleed bij haar dochter Lina in huis, aan de Delftschevaart in Rotterdam.
2. Alexander (Sander) Ephraïm van Gelderen; geboren Tiel 19-09-1798, overleden Kortenhoef 16-10-1823. Vleeshouwer in Kortenhoef.
3. Rachel Ephraïm van Gelderen; geboren Tiel ca. 1801, overleden na 1813.
4. Elias Ephraïm van Gelderen; geboren Tiel 02-06-1803, volgt onder II-a.
5. Philip Ephraïm van Gelderen; geboren Tiel 10-04-1804, volgt onder II-b.

6. Helena (Leentje) Ephraïm van Gelderen; geboren 1807, overleden Rotterdam 24-04-1884. Helena is getrouwd Tiel 17-02-1843 met Samuel Machiel de Wolf; geboren Leiden 28-10-1819, overleden Rotterdam 24-07-1909, zoon van Machiel de Wolf en Hester van Lier. Hij is getrouwd (2) Rotterdam 13-08-1884 met Elisabeth van den Bergh; geboren Uden 27-03-1825, overleden Rotterdam 01-05-1901, dochter van Daniel van den Bergh en Rachel Aron Oppenheimer.
   Leentje was voor haar huwelijk koopvrouw te Tiel, ze woonde bij haar broer Elias in het Joden-straatje. Samuel heeft zijn vader nauwelijks gekend, deze werd 9-08-1823 (Samuel was toen nog geen vier jaar) dood opgehaald uit het water te Leiden. Samuel was in 1843 sigarenmaker te Leiden. Later woonde het echtpaar de Wolf-van Gelderen in Tiel, Utrecht (vanaf 1851) en Rotterdam.

---

Generatie II

II-a Elias Ephraïm van van Gelderen; geboren Tiel 02-06-1803, overleden Rotterdam 02-03-1883, zoon van Ephraïm Ephraïm van Gelderen en Betje Philips Jacobs.

Elias is getrouwd Tiel 09-07-1828 met Belia (Betje) van Wijngaarden; geboren ‘s-Gravenhage 01-05-1805, overleden Rotterdam 11-02-1883, dochter van Ezechiël Samuel Levij van Wijngaarden, koopman te ‘s-Hertogenbosch (1828), en Roosie Fuld.

Er was blijkbaar nogal wat verwarring over de naam van Elias; In de huwelijksakte wordt hij ‘Elias Alexander van Gelder’ genoemd, hij tekent dan als ‘E.A. van Gelderen’. Op 23-07-1828 vertrekken volgens het bevolkingsregister ‘Alexander Ephraïm van Gelder met zijne huisvrouw Belia van Wijngaarde’ naar ‘s-Hertogenbosch. Bij het aangeven van het overlijden van zijn vader werd hij ‘Ephraïm van Gelderen’ genoemd. Elias was slager te Tiel, hij nam waarschijnlijk de zaak van zijn vader over. Belia was voor haar huwelijk koopvrouw te ‘s-Hertogenbosch (1828). Elias woonde met zijn gezin in het Jodenstraatje (huisnr. 470, 471 en 38), na 1848 Tolhuisstraat nr. 2 . Elias vertrok met zijn gezin 30-10-1863 naar Rotterdam, waar hij werkte als slager. Het gezin woonde onder andere aan de Schiedamsedijk aldaar.

Uit dit huwelijk:

1. Ephraïm van Gelderen; geboren Tiel 10-03-1831, volgt onder III-a.
2. Klaartje van Gelderen; geboren Tiel 03-01-1834. Klaartje is getrouwd Rotterdam 17-06-1868 met Abraham Jacob Dormits; geboren Zutphen ca. 1840, overleden Rotterdam 26-02-1917, zoon van Jacob Joseph Dormits en Rosella Liefman Hertz. Klaartje verhuisde 08-12-1855 naar Rotterdam. Zij is waarschijnlijk de Klaartje die in het bevolkingsregister van Tiel (1860-1870) genoemd staat als dienstbode bij de ‘Israëlische Kostschool voor Jonge Heren’. Volgens dit register is de dienstbode geboren te Tiel op 02-01-1838, maar op die datum is geen Klaartje geboren. (Er werden trouwens veel fouten gemaakt met leeftijden en geboortedata in de oudste bevolkingsregisters.) Ze verhuisde 24-03-1868 naar Rotterdam. Abraham was borstelmaker (1868) te Zutphen, later stalknecht (1895) te Rotterdam.
3. Ezechiël van Gelderen; geboren Tiel 01-07-1836, besneden 08-07-1836, overleden Tiel (Jodenstraatje 471) 13-03-1837.
4. Alexander van Gelderen; geboren Tiel 25-08-1837, besneden 01-09-1837, overleden Tiel (Jodenstraatje 470) 6-12-1837.
5. Helena (Leentje) van Gelderen; geboren Tiel 02-09-1838, overleden Rotterdam 28-05-1870. Leentje woonde in 1858 een tijdje (als dienstbode?) te Zwijndrecht, in 1859 te Leiden.
6. Sara van Gelderen; geboren Tiel 04-03-1842, overleden Rotterdam 01-01-1891. Zij is getrouwd Rotterdam 10-02-1875 met Leon Salomon van der Stam; geboren Hellevoetsluis 03-05-1848, zoon van Salomon David van der Stam, koopman te Hellevoetsluis, en Catharina Heijmans Cohen. Hij is getrouwd (2) Amsterdam 9-04-1891 met Essina Sophia van der Ziel; geboren Wildervank 2-04-1865, overleden Sobibor 21-05-1943. Leon en Sara erkenden bij het huwelijk dochter Grietje (geboren 1866). Leon was logementhouder (1875) te Rotterdam, Sara was tapster (in het logement?). Leon verhuisde in februari 1894 naar Duinkerken, zijn vrouw Essina en de kinderen naar Amsterdam.
7. Mozes van Gelderen; geboren Tiel 8-04-1844, overleden Rotterdam 11-01-1873.
8. Roosje van Gelderen; geboren Tiel 16-07-1846, overleden Rotterdam 22-10-1911. Roosje is getrouwd Rotterdam 10-07-1872 met Anton Hilge, ook genaamd Hillege; geboren Kestert (Duitsland) 1842/1843, overleden Rotterdam 19-07-1924, zoon van Johann George Hilge, werkman, en Gertrud Gullering. Anton was zeeman (1872), kastelein (1886), koffiehuishouder (1895) te Rotterdam.

9. Mina van Gelderen; geboren Tiel 7-09-1848. Mina wordt in het bevolkingsregister van Tiel een enkele keer Maria genoemd. Zij verhuisde 30-05-1887 naar Middelburg (Brabant?)

---

II-b Philip Ephraïm van Gelderen; geboren Tiel 10-04-1804, besneden Oss 19-04-1804, overleden Oosterbeek 29-09-1889, zoon van Ephraïm Ephraïm van Gelderen en Betje Philips Jacobs.

Philip is getrouwd Tiel 04-07-1832 met Guthalt Salmons, ook genaamd Kaatje Salomons; geboren Thalheim (Duitsland) 15-03-1797, overleden Oosterbeek 1880, dochter van Salmon Salmons en Rachel Joseph.

In de huwelijksakte wordt Philip ‘van Gelder’ genoemd, hij tekende de akte als ‘P. van Gelderen’. De bruid verklaarde bij haar huwelijk niet te kunnen schrijven, ze ondertekende later wel de akte bij het huwelijk van haar zoon Alexander in 1861 (als Katje Zalmons). Kaatje was voor haar huwelijk koopvrouw. Philip was slager te Tiel. Het gezin woonde in Tiel aan de Tolhuisstraat , huisnr. 412. Rond 1840 trok Philip met zijn gezin naar Oosterbeek, in de gemeente Renkum. Philip en zijn vrouw woonden aan de Straatweg (1858) in Oosterbeek, later woonden ze bij hun zoon Alexander in, daar zijn beiden ook overleden. Volgens een telling in 1847 woonden toen in Oosterbeek 1.550 mensen, waaronder 5 Joden. Tiel had in dat jaar 5.500 inwoners, waaronder 200 Joden. De Joden in Oosterbeek behoorden tot de kringsynagoge van Arnhem. De Joden in Arnhem kwamen al vanaf begin 1700 samen in huisgemeenten, tot in 1853 de sjoel (synagoge) aan de Pastoorstraat in Arnhem werd ingewijd. Philips overlijden werd aangegeven door zoon Alexander van Gelderen (57 jr, slager) en Jan Eibertus Winterink (34 jr, bode).

Uit dit huwelijk:

1. doodgeboren zoon, geboren Tiel 15-08-1833. Vader Philip was blijkbaar nogal ondersteboven van het feit dat zijn kind was overleden. Toen hem werd gevraagd naar de naam van de moeder van het kind, gaf hij de naam van zijn eigen moeder Elisabeth op!
2. Alexander van Gelderen; geboren Tiel 05-08-1834, volgt onder III-b.
3. doodgeboren zoon, geboren Tiel 16-03-1837.

4. Salomon van Gelderen; geboren Tiel 29-09-1838, volgt onder III-c.

---

Generatie III

III-a Ephraïm van Gelderen; geboren Tiel 10-03-1831, besneden 17-03-1831, overleden Rotterdam 27-09-1874, zoon van Elias Ephraïm van van Gelderen en Belia van Wijngaarden.

Ephraïm is getrouwd Rotterdam 21-06-1865 met Kaatje van Gelder; geboren Naaldwijk 29-05-1828, overleden Rotterdam 09-05-1911, dochter van Hartog Izak van Gelder, koopman, en Leentje de Jong. Zij is getrouwd (2) Rotterdam 28-07-1875 met Mannes van Leer; geboren Heerenveen 11-11-1819, overleden Rotterdam 26-12-1902, zoon van Jacob Zadok van Leer en Vogelina Salomons van Praagh. Weduwnaar van Debora Gazan.

Ephraïm was slagersknecht (1865) te Rotterdam.

Uit dit huwelijk:

1. Leentje van Gelderen; geboren Rotterdam 15-03-1866, overleden Auschwitz 15-10-1942. Zij is getrouwd Rotterdam 24-05-1899 met Dirk van Dijk; geboren Gauw (Frl) ca. 1877, zoon van Ulbe van Dijk, boeren-arbeider, en Etske Terpstra. Bij het huwelijk werd zoon Ulbe erkend. Dirk was schilder te Dronrijp (1898).

2. Elias van Gelderen; geboren Rotterdam 07-06-1868. Elias is getrouwd Amsterdam 25-10-1905 met Geertje de Boer; geboren Urk ca. 1867, dochter van Klaas de Boer en Marretje Pasterkamp. Gescheiden echtgenote van Peter Cornelius Scholten.

---

III-b Alexander van Gelderen; geboren Tiel 5-08-1834, besneden Tiel (door David Hes) 11-08-1834, overleden na 1894, zoon van Philip Ephraïm van Gelderen en Guthalt Salmons.

Alexander is getrouwd Renkum 28-03-1861 met Regina Meijer; geboren Rheinbach (Duitsland) ca. 1832/1833, overleden na 1894, dochter van Joseph Meijer en Gudula Wolff.

Alexander was als jongen van een jaar of zes met zijn ouders vanuit Tiel in Oosterbeek komen wonen. Later werd hij, net als zijn vader, slager te Oosterbeek. Regina werd geboren in Duitsland, in Rheinbach, maar woonde voor haar huwelijk al in Oosterbeek. Haar beide ouders waren toen al overleden. Getuigen bij het huwelijk waren: Jacob Eliazer Schenk (50 jr, schilder), David Cohen (51 jr, slager), Marinus Theodorus van Beukening (50 jr, schoenmaker) en Sander van den Bovenkamp (50 jr, gemeentebode).
In Oosterbeek woonde het gezin achtereenvolgens: in het dorp 37 (1859), in het dorp B 19 (1860), in het dorp B 10 (1861-1869); in het dorp B 22 (1870-1871), Weverstraat A 217 (1872-1889); Weverstraat B 5 (1890-1894). Na 1894 komt Alexander met zijn gezin niet meer in de adresboeken van Oosterbeek voor. Het bevolkingsregister van Oosterbeek is in de oorlog verloren gegaan, zodat daar niet na te gaan is waar het gezin heen trok. Mogelijk is Alexander met zijn gezin naar Keulen (Duitsland) getrokken, in 1924 wonen nog vijf van zijn kinderen in Keulen.

Uit dit huwelijk:

1. Elisabeth van Gelderen; geboren Oosterbeek 13-09-1861. Zij is getrouwd met Frits Zending (Zendijk?); overleden vóór 1924. Elisabeth woont in 1924, als weduwe, te Krefeld (Duitsland).
2. Jetje van Gelderen; geboren Oosterbeek 08-09-1862. Jetje wordt in 1924 Henriëtte genoemd, zij woont dan te Keulen (Duitsland).
3. Kaatje van Gelderen; geboren Oosterbeek 16-01-1864, overleden Sobibor (Polen) 16-06-1943 (ongehuwd). Wordt in 1924 Catharina genoemd, zij woont dan te Keulen (Duitsland). In 1943 woonde zij te Hilversum.
4. Ester van Gelderen; geboren Oosterbeek 12-03-1865, overleden aldaar 11-04-1866.
5. Carolina van Gelderen; geboren Oosterbeek 27-04-1866. Carolina is getrouwd Keulen? met Isaac Meijer. Carolina en Isaac woonden in 1924 te Keulen.
6. Rosalina van Gelderen; geboren Oosterbeek 06-09-1867, overleden aldaar 15-08-1868.
7. Sophia van Gelderen; geboren Oosterbeek 23-10-1868, overleden Medemblik 10-08-1902. Fabriekarbeidster.
8. Jozef van Gelderen, ook Joseph; geboren Oosterbeek 03-12-1869, overleden Hilversum 07-05-1940. In 1924 arbeider te Keulen. Hij was in de twintiger jaren touwslager, later huisknecht (wonend in de Jabachstraat) te Keulen. Hij is getrouwd met Rosa Abraham.
9. Isaak van Gelderen; geboren Oosterbeek 13-04-1871, volgt onder IV-a.
10. Helena van Gelderen; geboren Oosterbeek 20-06-1872, volgt onder IV-b.
11. Philip van Gelderen; geboren Oosterbeek 09-11-1873, volgt onder IV-c.
12. Samuel van Gelderen; geboren Oosterbeek 03-09-1875, overleden Hilversum 12-09-1957. Samuel wordt in 1924 Salie genoemd, hij is dan stadsreiniger te Keulen (Duitsland). Hij is getrouwd met Magdalena Gräber.

13. Jakob van Gelderen; geboren Oosterbeek 22-08-1880, overleden aldaaar 28-11-1880.

---

III-c Salomon van Gelderen; geboren Tiel 29-09-1838, besneden Tiel (door David Hes) 07-10-1838, overleden Amsterdam? na 1910, zoon van Philip Ephraïm van Gelderen en Guthalt Salmons.

Salomon is getrouwd Rotterdam 26-11-1862 met Sara Preger; geboren Rotterdam 17-10-1835, overleden Oosterbeek 21-10-1898, dochter van Salomon Preger en Sophia Druijf.

Salomon wordt in een enkele akte Samuel genoemd. Salomon was slager (1862), kramer, koopman en uitdrager (1897) te Oosterbeek. Hij woonde aan het Zwe(i)ersdal 134 (1872-1881); Weverstraat (ook Zwe(i)ersdal genaamd) B 253 (1882-1888); D 148 (1889); Weverstraat B 38 (1890-1898). te Oosterbeek. In 1898 is het gezin verhuisd naar Rotterdam, in 1910 verhuisde Salomon naar Amsterdam.

Uit dit huwelijk:

1. Celli van Gelderen; geboren Oosterbeek 11-03-1863, overleden Rotterdam 30-11-1918. Zij is getrouwd Renkum 24-08-1888 met Israël Marcus Katan; geboren Maassluis 19-11-1862, overleden Rotterdam 02-01-1933, zoon van Marcus Israël Katan, winkelier te Maassluis, en Sara van Vriesland. Israël was koopman te Maassluis (1888). Getuigen bij het huwelijk waren: oom Alexander van Gelderen (56 jr, slager), Abraham Verbrugge (33 jr, schoenmaker), Geurt Hendrik Gerrit van Kranen (32 jr, slager) en Jan Eibertus Winterink (33 jr, gemeentebode). Celli verhuisde na haar huwelijk naar Maassluis. Later verhuisde het gezin naar Rotterdam, waar Israël werkte als koopman in goud en zilver (1897) en manufacturen (1901).
2. Kaatje van Gelderen; geboren Oosterbeek 09-12-1864, overleden Den Haag 29-03-1927.
3. Salomon van Gelderen; geboren Oosterbeek 19-03-1866, volgt onder IV-d.
4. Jetje van Gelderen; geboren Oosterbeek 08-04-1868, overleden Auschwitz 15-10-1942. Jetje is getrouwd Rotterdam 03-11-1897 met Mozes van Rijk; geboren Rotterdam 18-04-1863, zoon van Samuel van Rijk, sigarenmaker, en Naatje Levi Abram Stern. Mozes was magazijnbediende (1897, 1901) te Rotterdam.
5. Elisabeth (Bettje) van Gelderen; geboren Oosterbeek 30-10-1869, overleden Oosterbeek 12-10-1870.
6. Jozef Filippus van Gelderen; geboren Oosterbeek 09-06-1871, volgt onder IV-e.
7. Lion van Gelderen; geboren Oosterbeek 14-09-1872, volgt onder IV-f.
8. Regina van Gelderen; geboren Oosterbeek 28-04-1874, overleden aldaar 15-08-1875.
9. Adriana van Gelderen; geboren Oosterbeek 09-08-1875, overleden Auschwitz 15-10-1942. Adriana is getrouwd Rotterdam 04-12-1901 met Lion van der Heim; geboren Lekkerkerk 02-04-1876, overleden Auschwitz 15-10-1942, zoon van Mozes van der Heim, zuiveraar van gebouwen te Lekkerkerk, en Beligje Keijzer. Getuigen bij het huwelijk waren: broer Hartog van der Heim (29 jr, koopman in lompen te Lekkerkerk), zwager Israël Marcus Katan (39 jr, koopman in manufacturen), broer Jozef van Gelderen (30 jr, koopman in manufacturen) en zwager Mozes van Rijk (38 jr, magazijnbediende), de laatste drie te Rotterdam. Lion was kelner, koffiehuisbediende (1901) te Rotterdam. In 1942 woonden Lion en Adriana nog te Rotterdam.
10. doodgeboren dochter; geboren Oosterbeek 14-09-1876, aangegeven door vader Salomon (39 jr, koopman) en Carolus Theodorus Wilhelmus Weetink (38 jr, kleermaker).

11. Philippus van Gelderen; geboren Oosterbeek 16-07-1878, overleden aldaar 19-08-1878, aangegeven door vader Salomon (41 jr, koopman) en Cornelis Jan van Brakel (69 jr, bode)

---

Generatie IV

IV-a Isaak van Gelderen; geboren Oosterbeek 13-04-1871, overleden Amsterdam 19-08-1927, zoon van Alexander van Gelderen en Regina Meijer.

Isaak is getrouwd Amsterdam 02-09-1896 met Bloeme Bolle; geboren Amsterdam 20-01-1870, overleden aldaar 11-04-1940, dochter van Joseph Barend Bolle en Naatje Adelaar.

Isaak ging vanuit Keulen in april 1901 in Rotterdam wonen (zijn gezin volgde in mei vanuit Amsterdam) en verhuisde in september 1901 met zijn gezin weer naar Amsterdam. Was in 1901 slager, in 1923 schilder te Amsterdam.

Uit dit huwelijk:

1. Joseph van Gelderen; geboren Amsterdam 19-03-1898, overleden Auschwitz 31-01-1943.

2. Regina (Gien) van Gelderen; geboren Amsterdam 12-07-1900, overleden Auschwitz 12-10-1942. Gien is getrouwd Amsterdam 12-04-1923 met Joseph (Jopie) de Bruin; geboren Utrecht 30-11-1900, overleden Auschwitz 31-01-1943, zoon van Hertog de Bruin en Marianne van der Kop. Jopie was koopman, Gien was pianolerares.

---

IV-b Helena van Gelderen; geboren Oosterbeek 20-06-1872, overleden Arnhem 11-05-1923, begraven Arnhem (Israelische begraafplaats Moscova, E 07-09), dochter van Alexander van Gelderen en Regina Meijer.

Helena is getrouwd Renkum 04-12-1913 met Jacob Arie van Tijn; geboren Amersfoort 07-02-1855, overleden Doesburg 05-03-1932, zoon van Arie Abraham van Tijn en Karolina Jacob Bendier. Broodbakker, koopman, winkelier. Hij was getrouwd (1) met Eva Wolf; geboren ca. 1853, overleden Amsterdam 12-11-1913, dochter van Josephus Wolf en Rachel Levie van Kooten. Hij is getrouwd Renkum 16-08-1923 (3) met Julia Gottschalk; geboren ca. 1868, dochter van Bernard Jacob Gottschalk en Fannij Goltsmit.

Helena woonde, volgens de akte van erkenning van haar zoon Asser, in 1911 als koopvrouw in de gemeente Arnhem. Vanaf 1912 komt in de adresboeken van Oosterbeek de koopvrouw H. van Gelderen voor. Als dit inderdaad Helena is woonde ze achtereenvolgens aan het Smidslaantje B 86 (1912-1914); Smidslaantje B 93 (1915), Lebretweg E 65 (1916-1918). Bij haar overlijden woonde Helena nog in Oosterbeek, ze overleed echter in Arnhem (in het ziekenhuis?). Haar overlijden werd aangegeven door Iman Isaac Modijefsky (32 jr, koster) en David Klein (54 jr). Jacob wordt in 1924 genoemd als koopman te Oosterbeek. Na het overlijden van Helena werd in 1924 een akte van successie opgemaakt waarbij de eigendom van haar huis en erf te Oosterbeek wordt verdeeld onder: haar man Jacob Arie van Tijn (1/2) en Helena’s zoon Asser van Gelderen (1/4). Het overige 1/4 deel wordt verdeeld onder Helena’s (dan nog levende) broers en zusters, elk voor 1/32 deel: Isaac van Gelderen; Philip van Gelderen; Jozef van Gelderen; Salie (Samuel) van Gelderen; Elisabeth van Gelderen, weduwe van Frits Zending; Henriette (Jetje) van Gelderen; Carolina van Gelderen, echtgenote van Isaac Meijer; en Catharina (Kaatje) van Gelderen. Jacob van Tijn bleef zelf in het huis wonen, tot het in 1925 werd verkocht.

Uit een onbekende relatie:

1. Asser van Gelderen; geboren Oosterbeek 26-10-1892, volgt onder V-a.

---

IV-c Philip van Gelderen; geboren Oosterbeek 09-11-1873, overleden Auschwitz 27-11-1942, zoon van Alexander van Gelderen en Regina Meijer.

Philip is getrouwd Keulen? ca. 1900/1902 met Taube Leberfeld; geboren Czudec (Polen) 06-12-1882, overleden Arnhem 04-01-1938, begraven Arnhem (Israelische begraafplaats Moscova, H 07), dochter van Lemmel Leberfeld en Hanna Kaufmann. (Volgens het trouwboekje van zoon Frits heette Taube ‘Paula’)

Philips geboorte werd aangegeven door zijn vader en de getuigen: David van Dam (60 jr, koopman te Arnhem) en Philip Levie Polak (53 jr, schoenmaker te Oosterbeek). Philip verhuisde waarschijnlijk met zijn ouders naar Keulen, waar hij zijn vrouw leerde kennen. Taubes geboorteplaats Czudec (49.57 NB, 21.50 WL) ligt ten oosten van Kraków, tussen de steden Tarnów en Rzeszów, in de streek Galicië. Galicië behoorde oorspronkelijk tot (het koninkrijk) Polen, maar werd in 1772 ingenomen door keizerin Maria Theresia van Oostenrijk. In de tijd dat Taube geboren werd viel Galicië onder het bestuur van Frans-Jozef I, keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije, en zijn vrouw Elisabeth van Beieren (naar wiens leven de Sisi-films zijn gemaakt). In 1914 vielen de Russen Galicië binnen. Pas na de Eerste Wereldoorlog, in 1918, ontstond weer een onafhankelijk Polen. Galicië werd verdeeld in een Oekraïns en een Pools deel (dat grenst aan de ook in 1918 ontstane republiek Tsjecho-Slowakije). Taube verhuisde volgens familieverhalen als jong meisje met haar ouders naar Keulen. Kleindochter Xandrien bezit een Hongaars muntje uit 1890, dat Taube meebracht vanuit haar geboortestreek. Philip en Taube zijn vóór 1902, waarschijnlijk in Duitsland, getrouwd. Zij verhuisden rond 1903 naar Nederland. In de adresboeken van Oosterbeek komt tussen 1898 en 1912 geen ‘van Gelderen’ voor. Philip wordt tussen 1903 en 1906 genoemd als ‘Ph. (v.) Gelder’, eerst aan het Smidspad als lompenkoopman (1903, 1904), later als slager in de Weverstraat E 134 (1905, 1906). In 1906/1907 verhuisde Philip met zijn gezin naar Arnhem , hij woont dan als koopman aan de 1e Spijkerdwarsstraat 20. Philip werd later poelier aan de Wielakkerstraat 12 (1933, 1936), hij was in Arnhem een van de laatste koshere poeliers. Het gezin van Sander kwam na de dood van Taube bij Philip inwonen. Tot het hele gezin verhuisde naar de Van Pallandtstraat 12 (1939/1940). In 1940 ging Philip naar het Israëlitisch bejaardenhuis aan de Markt 5 in Arnhem. Philip werd in de oorlog opgepakt. Op 18 november 1942 kwam hij aan in kamp Westerbork, waarvandaan hij op 24 november werd getransporteerd naar Auschwitz, waar hij 27 november overleed.

Uit dit huwelijk:

1. Friedrich (Frits) van Gelderen; geboren Keulen 17-06-1902, overleden Amsterdam 03-08-1971. Hij is getrouwd (1) Arnhem? ca. 1930 met Henrietta Lea (Jet) Levie; geboren Arnhem 18-06-1905, overleden Sobibor (Polen) 14-05-1943, dochter van Elias Levi en Betje Rosenbaum. Hij is getrouwd (2) Amsterdam 07-12-1951 met Alexandrina Cecilia Leopoldina (Lex) Meijer; geboren [RK] Amsterdam 16-01-1910, dochter van Leopold Johannes Maria Meijer, directeur van een kweekschool, en Maria Cecilia van de Koolwijk.
   Na zijn Mulo-opleiding heeft Frits waarschijnlijk nog op de Rabbijnenschool in Hilversum gezeten. Zijn eerste vrouw Jet was tbc-patient en bracht veel tijd in een sanatorium te Amersfoort/Apeldoorn door. Eind 1933 leerde Frits in de trein Lex kennen en in 1934 ging hij met haar samenwonen in Amsterdam. Lex was verpleegster in een sanatorium te Hoog-Laren. Frits werd postzegelhandelaar te Amsterdam. Het gezin woonde aan de Hartenstraat aldaar. Frits heeft in de oorlog bij zijn gezin ondergedoken gezeten.
   Jet woonde in het begin van de oorlog met Frits zus Joke aan de Kerkstraat 24 te Arnhem. Zij werd op 11 mei 1943 op transport gesteld van Westerbork naar Sobibor en is daar overleden. Een aantal jaren na de oorlog zijn Frits en Lex (alsnog) getrouwd. Hun vier kinderen dragen allen de naam van hun moeder, naar verluidt omdat naamsverandering destijds te veel geld zou kosten.
   

2. Alexander Jozef (Sander) van Gelderen; geboren Renkum 13-04-1904, overleden Arnhem 02-06-1962, begraven Arnhem 6-06-1962. Sander is getrouwd met Anna Luise Bertha (Bertel) Leeker; geboren [Ev.Luth.] Schildesche (Duitsland) 25-02-1904, overleden Velp 12-06-1981, gecremeerd Arnhem 16-06-1981. Sander was koopman in de Staringstraat 34 (1936), later vertegenwoordiger in de Van Pallandstraat 12 te Arnhem (1940). Sander werkte ruim 25 jaar in dienst als vertegenwoordiger bij de fa. Rhewav (gezondheidsonderkleding).
   Sander werd op 11 oktober 1941 in Eindhoven door de Sicherheitsdienst (SD) gearresteerd. Volgens Bertel was hij verraden door een Nederlander, omdat hij lid was van een verboden vereniging en onder zijn revers een Oranje-speldje droeg. Sander werd op 21 november 1941 door het Standesamt Kleve tot 9 maanden gevangenisstraf veroordeeld wegens ‘Deutschfeinliche Kundgebung’ (= anti-Duitse uitlatingen).
   Op 5 januari 1942 werd hij ingeschreven in de Polizeigefängnis Wuppertal, op 27 augustus 1942 werd hij overgebracht naar de Polizeigefängnis Kleve. Vanuit Kleve werd Sander door afdeling ‘III A 1’ van de SD overgebracht naar de Scheveninger strafgevangenis (gevangenenummer: 405), waar hij tot 25 juni 1943 verbleef. Afdeling ‘III’ van de Sicherheitsdienst hield zich bezig met: “het verzamelen van alle gegevens en berichten over anti-Duitse stromingen en Duits-vijandige tendenzen…” Op 24 juli 1943 kwam Sander in Auschwitz aan (volgens eigen zeggen via de gevangenissen te Utrecht en Kleve), waar hij in het Arbeitslager Birkenau werd tewerkgesteld; häftlingsnummer: 131.083. Vanuit Auschwitz-Birkenau werd Sander op 26 oktober 1944 naar het concentratiekamp Sachsenhausen overgebracht; gevangenenummer 110.499. Op 17 november kwam hij in het concentratiekamp Dachau terecht (Komanndo Kaufering (blok 20), häftlingsnummer 127.319). Dachau werd op 29 april 1945 door de geallieerden bevrijd. Op 6 november 1945 is Sander gerepatrieerd.

3. Salomon (Sal) van Gelderen; geboren Renkum 10-10-1905, overleden Apeldoorn 04-03-1979, begraven Ugchelen 9-03-1979 op alg. begraafplaats ‘Heidehof’. Sal is getrouwd Arnhem 07-09-1932 met Maaike Sikkema; geboren Noordbergum 19-01-1909, overleden Apeldoorn 24-04-1989, begraven Ugchelen op alg. begraafplaats ‘Heidehof’, dochter van Feije Heinzes Sikkema (1881-1954), veehouder, en Teetske Hooghiemstra (1887-1957). Sal was van huis uit Jood, maar liet zijn oogje vallen op Maaike die als dienstbode in Arnhem werkte en Baptist was. Maaike adviseerde hem om eerst maar eens de hele Bijbel te lezen. Salomon deed dit, bekeerde zich tot het christendom en liet zich tenslotte dopen. Sal was betrokken bij de wederoprichting van de Baptistengemeente te Arnhem in de jaren dertig. Al in 1917 was er een Baptistengemeente te Arnhem die samenkwam onder leiding van evangelist Boersma, maar nadat deze terugkeerde naar Amerika viel de groep uiteen. J.B. de Neef, beroepsmilitair te Ede zocht contact met de kleine Baptistengemeenschap te Arnhem en al spoedig hield hij zelf predikbeurten. In 1928 komt de Arnhemse gemeente niet meer in de lijst van Baptistengemeenten voor. In 1930 verzochten echter de twaalf baptisten die overgebleven waren, De Neef of hij de leiding van de gemeente weer op zich wilde nemen (hij deed dit van 1930 tot februari 1933). De kleine gemeente groeide weer, en na samengekomen te zijn in het Volkskoffiehuis, een zaal van de Stadsevangelisatie en een danszaal in de Eusebiusstraat kon de gemeente uiteindelijk een gebouw kopen in de Tuinstraat.
   Sal was slager in een eigen slagerij aan de Geitenkamp 45 te Arnhem. Sal was tijdens de Tweede Wereldoorlog ondergedoken, onder andere in de provincie Groningen. Hij zat ondergedoken onder de naam Sjoerd van Glisteren (met deze naam kon hij z’n zegelring, met de letters SvG, omhouden). Ook zijn gezin moest later Arnhem ontvluchten.
   Na de oorlog woonde het echtpaar van Gelderen-Sikkema achtereenvolgens te Arnhem, Hilversum, Maastricht, Apeldoorn, Warnsveld, Emmen, Winschoten, Enschede en tenslotte vanaf 1975 in Apeldoorn.

4. Izaak (Ies) van Gelderen; geboren Arnhem 15-02-1907, volgt onder V-b.

5. Johanna Jeannette (Joke) van Gelderen; geboren Arnhem 22-05-1910 (1e Spijkerdwarsstraat 20), overleden Midden-Europa 31-03-1945. Joke woonde aan het begin van de oorlog met haar schoonzus Jet aan de Kerkstraat 24 te Arnhem. Ze dook onder bij het gezin van Frits en Lex in Amsterdam. Joke hield het binnen niet uit en is op een gegeven moment het huis uit gelopen. Zij werd opgepakt bij het Centraal Station. Op 11 augustus 1944 kwam zij in Westerbork aan, waar ze in strafbarak 67 werd geplaatst. Op 3 september 1944 werd Joke met zo’n 1000 mensen, onder wie Anne Frank, op transport gesteld naar Auschwitz. Op 27 januari 1945 werd Auschwitz door de Russen bevrijd. Joke behoorde tot de relatief weinig overlevenden. Op 7 maart 1945 verbleef ze (nog) in het ziekenhuis te Oswiecim. Er is geen officiële registratie van haar overlijden, aangenomen wordt dat ze op uiterlijk 31 maart 1945 is overleden. Volgens de familieverhalen is Joke op de terugreis naar Nederland overleden.

---

IV-d Salomon van Gelderen; geboren Oosterbeek 19-03-1866, overleden Sobibor 02-07-1943, zoon van Salomon van Gelderen en Sara Preger.

Salomon is getrouwd Enkhuizen 08-08-1895 met Saartje Augurkie, ook genaamd Augurkiesman; geboren Enkhuizen 01-03-1866, overleden Sobibor 02-07-1943, dochter van Simon Augurkie en Mietje Snijders.

Salomon was vleeshouwer (slager) te Amsterdam. Hij en zijn vrouw werden binnen de Joodse gemeente Alexander en Sara genoemd. Zij werden 29-06-1943 op transport gesteld van Westerbork naar Sobibor.

Uit dit huwelijk:

1. Mietje van Gelderen; geboren Amsterdam 20-06-1896, overleden Sobibor 23-07-1943. Mietje is getrouwd Amsterdam 21-12-1921 met Karel Bondt; geboren Amsterdam 24-04-1895, overleden Sobibor 23-07-1943, zoon van Joseph Bondt en Rachel van Praag. Vertegenwoordiger.
2. Simon van Gelderen; geboren Amsterdam 18-01-1898. Simon is getrouwd Utrecht 01-02-1922 met Margaretha Leeuwin; geboren Amsterdam ca. 1900, dochter van Salomon Leeuwin en Hanna Gosler.
3. Sophie van Gelderen; geboren Amsterdam 15-05-1899, overleden Arnhem 13-12-1974, begraven Arnhem (Israelische begraafplaats Moscova, K 05-08). Sophie is getrouwd Amsterdam 02-04-1924 met Abraham Katz; geboren Arnhem 02-08-1896, overleden Arnhem 01-02-1976, begraven Arnhem (Israelische begraafplaats Moscova, K 05-07), zoon van Joseph Katz en Rachel Pool. Abraham was slager te Arnhem. Werden binnen de Joodse gemeente Awraham en Fegele genoemd.
4. Barend Salomon (Bernard) van Gelderen; geboren Amsterdam 25-01-1901, overleden Arnhem 25-07-1972, begraven Arnhem (Israelische begraafplaats Moscova; K 04-11). Bernard is getrouwd Zutphen 23-05-1937 met Margrietha Weijel; geboren Zutphen 19-01-1904, overleden Arnhem 11-09-1993, begraven Arnhem (Israelische begraafplaats Moscova). Bernard werd binnen de Joodse gemeente Baroech Shlomo genoemd.
5. Joseph van Gelderen; geboren Amsterdam 17-03-1903, overleden Auschwitz 15-08-1942. Meubelmaker. Hij is getrouwd 16-07-1942 met E. Roos.
6. Jeannette van Gelderen; geboren Amsterdam 18-10-1904, overleden Sobibor 04-06-1943.
7. Israel Leon van Gelderen; geboren Amsterdam 05-08-1906, overleden aldaar 11-01-1907.

8. Rozetta van Gelderen; geboren Amsterdam 27-04-1908, overleden Auschwitz 30-09-1942. Zij is getrouwd 16-07-1942 met Daniel Albert Hammel; geboren Antwerpen 18-11-1910, overleden Auschwitz 30-09-1942. Handelsreiziger.

---

IV-e Jozef Filippus (Jozef) van Gelderen; geboren Oosterbeek 09-06-1871, overleden Voorst 20-10-1944, zoon van Salomon van Gelderen en Sara Preger.

Jozef is getrouwd (1) Vlaardingen 24-08-1892 (huwelijk ontbonden 11-11-1907) met Elisabeth Isaäcs; geboren Vlaardingen 02-09-1870, overleden Sobibor (Polen) 05-03-1943.

Jozef is getrouwd (2) Lochem 20-03-1908 met Gerritjen (Gerrie) Lodeweges; geboren Lochem 12-05-1881, dochter van Gerrit Jan Lodeweges en Engele Timmerije.

Jozef was koopman in manufacturen te Rotterdam (1901). Elisabeth werd waarschijnlijk met ruim 1100 anderen op 2 maart 1943 op transport gesteld naar Sobibor, dit was het eerste transport vanuit Westerbork naar Sobibor. (Elisabeth wordt in de transportlijst in het boek Vernietigingskamp Sobibor niet genoemd). Jozef en Gerrie woonden aan het Staringplein 30 te Arnhem .

Uit het eerste huwelijk:

1. Salomon van Gelderen; geboren Vlaardingen 30-03-1893, overleden Auschwitz 22-05-1944. Koopman in manufacturen. Salomon is getrouwd (1) Rotterdam 18-05-1921 met Huiberdina Elizabeth Cornelia Schneijderberg; geboren Rotterdam 25-07-1898, overleden aldaar 20-11-1926, dochter van Christianus Hubertus Schneijderberg en Maria Catharina van Druenen. Hij is getrouwd (2) Rotterdam 30-05-1928 met Esther van Embden; geboren Rotterdam 23-08-1903, overleden Sobibor 21-05-1943, dochter van Jacob van Embden en Hanneke Hes.

2. Sara van Gelderen; geboren Vlaardingen 12-01-1896, overleden Auschwitz 07-12-1942. Sara is getrouwd (1) Rotterdam 16-01-1924 (huwelijk ontbonden 1927) met Abraham Hijman Spier; geboren Kampen 26-12-1895, overleden Midden-Europa 28-02-1945, zoon van Hijman Abraham Spier en Hester Gans. Magazijnbediende, banketbakker. Hij is hertrouwd 10-08-1927 met Christina Prins; geboren Amsterdam 08-10-1893, overleden Auschwitz 07-07-1944, dochter van Hijman Prins en Mietje Philip.
   Sara is getrouwd (2) Rotterdam 31-12-1930 met Joseph Tokkie; geboren Rotterdam 23-06-1886, overleden Auschwitz 07-12-1942, zoon van Emanuel Tokkie en Betje Salomon van der Stam. Handelaar in manufactuurwaren in Schiedam.

3. Maria van Gelderen; geboren Rotterdam 20-07-1897.

4. Abraham van Gelderen; geboren Rotterdam 07-06-1898, overleden Auschwitz 28-02-1943. Grondwerker.

---

IV-f Lion van Gelderen; geboren Oosterbeek 14-09-1872, overleden Sobibor 23-07-1943, zoon van Salomon van Gelderen en Sara Preger.

Hij is getrouwd (1) Neede 23-11-1897 (huwelijk ontbonden 11-01-1939) met Helena de Vries; geboren Neede 24-10-1873, overleden Sobibor 02-07-1943, dochter van Abraham de Vries en Maria Lindeman. Dienstbode.

Hij is getrouwd (2) Amsterdam 01-03-1939 met Vrouke Drukker; geboren Amsterdam 07-09-1886, overleden Sobibor 23-07-1943, dochter van Samuel Drukker en Clara de Levie. Zij is getrouwd (1) Amsterdam 31-01-1907 met Mathijs Piller; geboren Amsterdam 26-08-1886, zoon van Salomon Piller en Henriëtte Roodenburg. Barbier.

Lion woonde met zijn gezin te Lochem, Rotterdam (vanaf 1902) en Amsterdam (vanaf 1910). Hij was onder meer bakker in Den Helder (1894-1895) en Lochem (1897), winkelbediende in Rotterdam en koopman in Amsterdam. Lion en Vrouke werden 20 juli 1943 op transport gesteld van Westerbork naar Sobibor.

Uit het eerste huwelijk:

1. Abraham van Gelderen; geboren Lochem 02-10-1898, overleden. Handelsreiziger, grossier in huishoudelijke artikelen. Hij is getrouwd (1) Amsterdam 12-07-1922 met Frederika van Dam; geboren Amsterdam 03-02-1899, overleden aldaar 23-06-1971, dochter van Joseph van Dam en Mietje Hoepelman. Hij is getrouwd (2) Amsterdam 02-06-1972 met Grietje Maartje Schreuder; geboren Amsterdam 02-06-1916, overleden.
2. Zellina van Gelderen; geboren Lochem 23-01-1900. Zij is getrouwd Amsterdam 19-01-1921 met Maurits Zadick; geboren Amsterdam 18-05-1893, zoon van Leon Zadick en Rebecca Cohen. Koopman.
3. Salomon van Gelderen; geboren Lochem 01-06-1902.
4. Marianna van Gelderen; geboren Rotterdam 05-05-1904.
5. Alexander van Gelderen; geboren Rotterdam 23-07-1905, overleden aldaar 02-06-1906.
6. Esther van Gelderen; geboren Rotterdam 25-01-1907, overleden aldaar 18-04-1907.
7. Alexander van Gelderen; geboren Rotterdam 10-03-1908. Kantoorbediende, stoffenhandelaar, koopman in textiel in Amsterdam. Hij verhuisde in 1953 naar Groot-Brittannië. Alexander is getrouwd (1) Amsterdam 01-06-1933 (huwelijk ontbonden 23-10-1941) met Berendina Kreijsig; geboren Amsterdam 17-04-1907. Hij is getrouwd (2) Amsterdam 31-01-1946 (huwelijk ontbonden 23-07-1951) met Catharina Cornelia Videler; geboren Haarlem 05-11-1918.
8. Izaak van Gelderen; geboren Amsterdam 11-06-1910, overleden Auschwitz 30-09-1942.

9. Selma van Gelderen; geboren Amsterdam 12-11-1915, overleden Sobibor 02-07-1943. Kantoorbediende, stenotypiste. Zij is getrouwd Amsterdam 29-07-1942 met Léon van der Lijn; geboren Amsterdam 10-08-1907.

---

Generatie V

V-a Asser van Gelderen; geboren Oosterbeek 26-10-1892, overleden Midden-Europa 29-02-1944, zoon van Helena van Gelderen.

Asser is getrouwd Renkum 24-05-1917 met Carolina Eijsman; geboren Arnhem 01-12-1886, overleden Sobibor 02-04-1943, dochter van Benjamin Eijsman en Elisabeth Bos.

Assers geboorte werd aangegeven door de vroedvrouw, met als getuigen zijn oudoom Salomon van Gelderen en Derk Jacobs (28 jr, behanger). Asser werd op 28-01-1911, hij was toen 17½ jaar, door zijn moeder erkend. Asser was bankwerker in Keulen (1917), daarna arbeider (1924) en later fabrieksarbeider te Arnhem. Het gezin woonde in het begin van de oorlog aan de Maarten van Rossumstraat 64 te Arnhem. Op 14 januari 1943 publiceerde de hoofdcommissaris van politie in Arnhem een opsporingsbericht voor het gezin, dat inmiddels was ondergedoken. Carolina, Elisabeth en Jozef werden opgepakt en op 30 maart 1943 vanuit Westerbork op transport gesteld naar Sobibor en na aankomst vergast. Zij staan op de transportlijst vermeld als ‘häftlinge’, een ‘häftling’ was een strafgevangene, iemand die in de ogen van de Duitsers iets verkeerds/ strafbaars had gedaan (zoals onderduiken). Er waren speciaal voor de ‘häftlinge’ drie strafbarakken in het kamp Westerbork.

Uit dit huwelijk:

1. Jacob Alexander van Gelderen; geboren Arnhem 25-03-1918, overleden Sobibor 28-05-1943. Woonde te Amsterdam, toen hij 25 mei 1943 op transport werd gesteld van Westerbork naar Sobibor.
2. Elisabeth van Gelderen; geboren Arnhem 01-10-1919, overleden Sobibor 02-04-1943. Fabrieksarbeidster te Arnhem.

3. Jozef van Gelderen; geboren Arnhem 09-08-1921, overleden Sobibor 02-04-1943. Fabrieksarbeider te Arnhem.

---

V-b Izaak (Ies) van Gelderen; geboren Arnhem 15-02-1907, overleden Seattle 06-05-2001, zoon van Philip van Gelderen en Taube Leberfeld.

Ies is getrouwd (1) Arnhem 28-06-1933 (huwelijk ontbonden 01-08-1940) met Gezina Rozetta de Leeuw; geboren Stad Doetinchem 01-01-1914, overleden Sobibor 28-05-1943 (datum volgens joodsmonument.nl, de persoonskaart vermeldt de datum 04-06-1943), dochter van Samuel de Leeuw en Judith Meijers. Zij is hertrouwd Amsterdam 04-06-1941 met Alexander Papegaai; geboren Amsterdam 09-02-1915, overleden Sobibor 28-05-1943.

Ies is getrouwd (2) (USA) met Hilda Reis; geboren Epertshausen (Duitsland) 1918, dochter van Moses Reis en Clara Seigel.

Ies werkte op de Holland-Amerikalijn. Hij woonde in de Diamantstraat 55, 2-hoog te Amsterdam. Volgens de registers van Amsterdam werd hij weggevoerd naar Duitsland. De Oorlogsgravenstichting te ‘s-Gravenhage heeft Ies als ‘vermist’ op de lijst staan. Ies was echter bij het uitbreken van de oorlog met ‘zijn’ schip in de haven van New York en besloot daar te blijven. Hilda was met haar ouders in 1937 vanuit Duitsland gevlucht naar the Bronx, New York City. Ies’ verblijf in Amerika werd gelegaliseerd toen hij vrijwillig in het Amerikaanse leger ging. Toen hij gestationeerd was in Nieuw Guinea werd hij Amerikaans staatsburger. Hilda heeft 25 jaar een winkel in ‘health-food’ gehad. Ze kregen twee zoons. Het gezin woonde te East Orange (ca. 15 km ten zuidwesten van New York City) en verhuisde 1961/1962 naar Monsey (50 km ten noordwesten van New York City).

Uit het eerste huwelijk:

1. Philip van Gelderen; geboren Arnhem 27-09-1933, overleden Sobibor 28-05-1943.

---

Noten

1. Beus, H. de (1996) 350 jaar geschiedenis van het geslacht Ephraim. Assen: Multicopy
2. Boef, R. (1997) Het nageslacht van ‘den Jood Ephraïm’. Hoogezand, particuliere uitgave
3. Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland
4. Diamant-van Gelderen, S.E. (1978) Een diamant door God geslepen. Krachtdadige overbrenging uit het Jodendom tot het Christendom van Sara Ephraim Diamant, geboren van Gelderen. Utrecht: Den Hertog’s Uitgeverij B.V.

---

– – voor het laatst bijgewerkt op 2 mei 2016 – –